Bosni i Hercegovini, Kosovu i Srbiji zamjerili su organi za zaštitu životne sredine zbog nedostatka konkretnih strategija za postizanje zacrtanih ciljeva o smanjenju emisije gasova staklene bašte, prenosi Reuters.
Tri zemlje zapadnog Balkana promašile su ciljeve postavljene u svojim nacionalnim energetskim i klimatskim planovima (NECP) i uložile su malo truda da uvedu konkretne strategije za postepeno ukidanje upotrebe uglja, saopštila je Climate Action Network (CAN), evropska koalicija nevladinih organizacija koja se bori protiv klimatskih promjena, u svom izvještaju.
„Uporna zavisnost od zastarjelih i neefikasnih postrojenja za ugalj podriva prijeko potrebnu tranziciju na obnovljive izvore energije u regionu, dodatno komplikujući potencijalni prelaz sa fosilnih goriva kao što je naznačeno u nacionalnim planovima“, navodi se u izvejštaju.
„Ovo podriva izvodljivost sprovođenja politika cijena uglja, koje su neadekvatno obrađene u NECP-ima“, dodaje se.
Bosna, jedini izvoznik električne energije u regionu, proizvodi do 60% svoje energije iz termoelektrana na ugalj, a ostatak uglavnom iz hidroelektrana. Kosovo i Srbija proizvode oko 90% i 70% svoje električne energije iz problematičnih termoelektrana na ugalj, a ostatak pokrivaju hidroelektrane, energija vjetra i solarna energija.
U izvještaju se navodi da iako su nacionalni planovi zemalja iznijeli opšte ciljeve za prelazak na zelenu energiju, obećavajući da će zaustaviti ulaganja u nove kapacitete za proizvodnju uglja, oni nisu pružili detaljne informacije o obimu kapaciteta, sektorskom preuzimanju i sveobuhvatnim strategijama integracije u mrežu.
Bosna, koja cilja 43,6% udjela obnovljive energije u svojoj proizvodnji električne energije do 2030. godine, planira da zadrži u funkciji blokove svojih termoelektrana na ugalj Tuzla 4 i Kakanj 5 iako su blokovi ispunili svoj prag od 20.000 radnih sati, zbog čega bi trebalo da budu zatvorene.
Na Kosovu, Nacionalni plan energetike i klime (NECP) ne pruža sveobuhvatnu strategiju za postepeno povlačenje lignita, mekog uglja kojim Kosovo obiluje, sa očekivanjima da će termoelektrane na ugalj ostati u funkciji i nakon 2040. godine, navodi se u izvještaju.
„Ovaj nedostatak strategije naglašava kritičan jaz u posvećenosti Kosova dekarbonizaciji“, navodi se u saopštenju.
Srbija bi trebalo da postavi ambicioznije ciljeve energetske efikasnosti u skladu sa svojim obavezama da postane klimatski neutralna do 2050. godine, stoji u izveštaju.
Prir. N.B.
Izvor: Reuters
