NVO Green Home organizovala konferenciju pod nazivom „Zagađenje vazduha u Crnoj Gori.
Dr Borko Bajić, ispred Instituta za javno zdravlje Crne Gore, podsjetio je prisutne da je zagađenje vazduha jedan od najzačajnijih rizika po zdravlje ljudi, te da prema posljednjim procjenama Evropske agencija za zaštitu životne sredine, zagađenje vazduha u Crnoj Gori doprinosi prijevremenom umiranju oko 1200 stanovnika na godišnjem nivou, od čega se najviše uticaja pripisuje PM česticama.
On je istakao da zagađenje vazduha značajno smanjuje kvalitet života građana usljed obolijevanja od raznih bolesti.
Mjesečni izvještaji monitoringa kvaliteta vazduha pružaju nam zabrinjavajuće podatke o kvalitetu vazduha kojem su izloženi građani, posebno u centralnoj i sjevernoj regiji Crne Gore. U toku decembra 2023. registorvana prekoračenja graničnih vrijednosti srednje dnevne koncentracije PM10 čestica u Pljevljima – 20 dana, u Bijelom Polju – 22 dana, u Podgorici, Zabjelo – 21 dan, Blok V – 22 dana, Nikšiću – 20 dana, a Baru i Kotoru po 1 dan. Izmjerene su veoma toksične visoke koncentracije PM2.5 čestica, posebno na mjernim mjestima u Sjevernoj i Centralnoj zoni kvaliteta vazduha.
Predstavnica Agencije za zaštitu životne sredine, Lidija Šćepanović, prezentovala je mjesečne podatke o kvalitetu vazduha u Crnoj Gori u toku januara 2024.
-U Pljevljima je bilo prekoračenje PM čestica 18 dana, Bijelom polju – 21 dan, u Podgorici, Zabjelo – 17 dana, Blok V – 12 dana, u Nikšiću – 8 dana – dodala je ona.
Crna Gora nije donijela program mjera za smanjenje emisija zagađujućih materija obuhvaćenih NEC Direktivom. Ova obaveza prema građanima, ali i prema Evropskoj uniji, je trebala biti usvojena u vidu Nacionalne strategije upravljanja kvalitetom vazduha za period 2021-2029. godine, ali je u nacrtu još od 2019. godine. Ovaj strateški dokument je bilo potrebno uskladiti sa Nacionalnim energetskim i klimatskim planom koji treba da definiše dalje strateške pravce u energetskom sektoru, ali i da definiše smjernice za postizanje klimatskih ciljeva Crne Gore koji takođe nije završen, iako se na njegovoj izradi radi od 2018. godine. Nakon nekoliko godina potpune stagnacije u radu na ovom dokumentu, resorno Ministarstvo energetike i rudarstva je ponovo pokrenulo ovaj proces.
Na konferenciji je zaključeno da je nužno definisanje strateškog okvira koji će definisati dalji razvoj energetskog sistema, koji je glavni zagađivač vazduha u Crnoj Gori, mjere za poboljšanje kvaliteta vazduha, ali i značajno veće učešće lokalnih samouprava u pravcu realizacije mjera na lokalnom nivou kako bi se smanjio uticaj zagađenja vazduha na zdravlje građana.
Prir. M.V.
