Česta pojava temperaturnih inverzija sprečava disperziju emisija i prouzrokuje zadržavanje polutanata koji su proizvod sagorijevanja fosilnih goriva, emisija iz saobraćaja i sličnih izvora neposredno iznad tla, što dovodi do pojave visokih koncentracija zagađujućih materija u prizemnom sloju atmosfere. Upotreba čvrstih goriva za grijanje prostorija u velikoj mjeri utiče na lošiji kvalitet vazduha i to je najviše izraženo u periodu od novembra do marta.
Kako je saopšteno iz Agencije za zaštitu životne sredine, tokom zimskih mjeseci evidentirano je visoko zagađenje vazduha, u prvom redu suspendovanim česticama (PM10 i PM2,5).
-Tokom novembra registrovana su prekoračenja srednje dnevne koncentracije PM10 čestica i to u Pljevljima 10 dana, Podgorici-Zabjelo 8, u Nikšiću 5 dana, Bijelom Polju 4 i u Podgorici-Blok V 3 dana. Izmjerene su i visoke koncentracije PM2,5 čestica na mjernim mjestima u Sjevernoj zoni kvaliteta vazduha. Na lošiji kvalitet vazduha u Pljevljima uticala su prekoračenja srednjih satnih koncentracija sumpor(IV)oksida SO4 (3 sata sa prekoračenjima tokom oktobra; tokom jedne kalendarske godine srednja satna koncentracija od 350µg/m3 ne smije biti prekoračena više od 24 puta) – kazali su iz Agencije.
Hemijskom analizom PM10 čestica, kako su dodali, utvrđeno je povećano prisustvo benzo(a)pirena u uzorcima iz Pljevalja, Bijelog Polja i Nikšića.
-Kvalitet vazduha u Južnoj zoni u kojoj se mjerna mjesta nalaze u Baru i Kotoru je bio zadovoljavajući po osnovu svih mjerenih parametara – saopšili su iz Agencije.
Podsjećamo, u novembru je objavljen izvještaj Agencije u kojem je navedeno da su najveća prekoračenja srednje dnevne koncentracije PM10 čestica u novembru registrovana u Bijelom Polju, Pljevljima, Podgorici i Nikšiću.
Kako se navodi, loš kvalitet vazduha je u novembru u Bijelom Polju registrovan tokom 22 dana, dok je u Pljevljima 17 dana bilo sa prekoračenjima koncentracija PM10 čestica.
PM čestice su sastavni dio prašine, manje su od 10 mikrometara i predstavljaju smješu dima, čađi i kisjeline, uz teške metale poput olova, kadmijuma, nikla i arsena. Ove čestice nastaju kao posljedica kombinovanog uticaja grijanja, saobraćaja i industrije.
PM10 čestice su veličine 10 mikrona, a u prirodi su prisutne i one manje, od 4, 2,5 pa i promjera samo jednog mikrona. Poređenja radi, debljina dlake ljudske kose je 50-70 mikrona. Maksimalna dozvoljena vrijednost PM10 čestica u vazduhu, prema Svjetskoj zdravstvenoj organizaciji, iznosi 50 mikrograma po kubnom metru, a tokom 2018. godine u Pljevljima je registrovano skoro 1200 mikrograma po metru kubnom, što je prekoračenje od skoro 25 puta. PM10 i PM2,5 čestice lako dospijevaju u organizam i sa sobom nose teške metale koje direktno unose u alveole nanoseći štetu ljudskom zdravlju.
M.L.
