Evropa se zagrijava dvostruko brže od globalnog prosjeka od 1980-ih, kako je otkriveno u ponedeljak, sa ekstremnim vremenskim prilikama koje su izazvale ekonomske poremećaje.
Prema izveštaju koji su objavili Svjetska meteorološka organizacija (WMO) i Služba za klimatske promjene Evropske unije – Kopernikus, tokom 2022. godine, više država Evrope imalo je najtopliju godinu u istoriji, ali sve veća upotreba obnovljivih izvora energije daje nadu.
Ekstremne vrućine, suša i šumski požari, morski toplotni talasi, topljenje glečera – Izveštaj o stanju klime u Evropi 2022. pokazuje da su decenije ubrzanog zagrijavanja imale dalekosežne uticaje na društveno-ekonomsku strukturu i ekosisteme evropskog kontinenta.
Tok klimatskih promjena
U 2022. godini, Evropa je bila približno 2,3°C iznad predindustrijskog prosjeka koji se koristio kao osnova za Pariski sporazum.
Klimatske promjene uzimaju veliki ljudski, ekonomski i ekološki danak, ističe se u izveštaju.
„Ljeto je bilo najtoplije ikada zabilježeno: visoke temperature su pogoršale teške i široko rasprostranjene uslove suše, podstakle ogromne šumske požare koji su doveli do drugog najvećeg zapaljenog područja u istoriji i doveli do hiljada smrtnih slučajeva povezanih sa toplotom“, rekao je generalni sekretar WMO Petteri Taalas izlažući nalaze.
Zabrinjavajući pokazatelji
Belgija, Francuska, Njemačka, Irska, Italija, Luksemburg, Portugal, Španija, Švajcarska i Ujedinjeno Kraljevstvo prošle godine su imale najtopliju godinu u istoriji, a ljeto u Evropi je bilo najtoplije ikada zabilježeno.
Prosječna godišnja temperatura za Evropu u 2022. bila je između druge i četvrte najviše zabilježene, sa anomalijom od oko 0,79°C iznad prosjeka zabilježenog u periodu od 1991–2020.
Sa padavinama ispod prosjeka u većem dijelu regiona 2022. godine, Francuska je imala najsušniji januar-septembar, a Ujedinjeno Kraljevstvo najsušniji januar-avgust od 1976. godine, sa dalekosežnim posledicama po poljoprivredu i proizvodnju energije.
Španske rezerve vode smanjene su na 41,9 odsto ukupnog kapaciteta do 26. jula, sa još manjim kapacitetom u nekim slivovima. Ni Crna Gora nije zaostajala. Prošla godina je bila jedna od najsušnijih ikada zabilježena, što je dovelo do velikih ekonomskih gubitaka kada je u pitanju poljoprivreda, ali i proizvodnja električne energije.
Glečeri u Evropi izgubili su oko 880 kubnih kilometara leda od 1997. do 2022. godine.
Najgore su pogođeni Alpi, sa prosječnim smanjenjem debljine leda od 34 metra. Godine 2022. glečeri na Alpima su doživjeli novi rekordni gubitak mase u jednoj godini, izazvan niskim zimskim sniježnim padavinama, izuzetno toplim ljetom i naslagama prašine iz Sahare.
Topljenje Grenlandskog ledenog pokrivača doprinijelo je za oko 14,9 mm globalnom srednjem porastu nivoa mora. A prema naučnim procjenama, Grendland je nastavio da gubi masu tokom 2022. godine, navodi se u izveštaju WMO.
Prosječne temperature površine mora širom sjevernog Atlantika bile su najtoplije do sada, a veliki djelovi mora u regionu bili su pogođeni snažnim morskim toplotnim talasima. Stope površinskog zagrijavanja okeana, posebno u istočnom Mediteranu, Baltiku, Crnom moru i južnom Arktiku, bile su više od tri puta veće od globalnog prosjeka.
Nada iz obnovljivih izvora
Izveštaj takođe naglašava implikacije ekstremnih vremenskih obrazaca u Evropi na snabdevanje, potražnju i infrastrukturu evropskog energetskog sistema.
Ali, u znak nade za budućnost, obnovljiva energija je prošle godine proizvela više električne energije nego prirodni gas. Energija vjetra i sunca proizvela je 22,3 odsto električne energije u Evropskoj uniji 2022. godine, dok je prirodni gas činio 20 odsto.
„Prvi put je u EU više električne energije proizvedeno od vjetra i sunca nego od fosilnog gasa. Povećana upotreba obnovljivih i niskougljeničnih izvora energije je ključna za smanjenje zavisnosti od fosilnih goriva“, rekao je gospodin Taalas.
Prir. N.B.
Izvor: www.news.un.org
