Skadarsko jezero nazvano po gradu Skadru u sjevernoj Albaniji, najveće je na Balkanskom poluostrvu i sa močvarama koje ga okružuju predstavlja jedno od najvažnijih ribljih i ptičijih staništa u regiji Mediterana.
Oko 62% jezera nalazi se u Crnoj Gori, dok je ostatak u Albaniji.
Skadarsko jezero se snabdijeva vodom iz rijeka, izvora i podzemnih vodnih resursa, te je, putem rijeke Bojane, povezano sa Jadranskim morem. Njegovo slivno područje pokriva površinu od skoro 5.500 kvadratnih kilometara – uglavnom na teritoriji Crne Gore.
Jedna od glavnih karakteristika Skadarskog jezera su sezonske oscilacije nivoa vode zbog dotoka iz rijeke Morače, a u kombinaciji sa ograničenim kapacitetom rijeke Bojane da ispusti vodu u Jadransko more.
Skadarsko jezero je jedno od posljednjih staništa u kojem se gnijezde mnoge vrste ptica, a od kojih su pelikani odabrani kao simbol jezera. Crnogorski dio Skadarskog jezera i njegovo okolno područje proglašeni su Nacionalnim parkom 1983. godine, dobili su status važnog područja za ptice 1989. godine, dok su 1996. godine stavljeni na Ramsarsku listu močvara od međunarodnog značaja. Albanski dio je dobio status prirodnog rezervata te je takođe stavljen na listu močvara od međunarodnog značaja 2005. godine.
Proljećne i jesenje kiše plave sjeverne obale jezera, uveliko povećavajući površinu staništa za jezerske organizme, a istovremeno obezbjeđujući velike površine za mriješćenje i hranjenje, kako za ribe tako i za ptice.
To je upravo ta oscilacija nivoa vode koja jezeru daje njegove jedinstvene karakteristike zbog kojih je ovo jezero i stavljeno na ramsarsku listu – uključujući njegove vrbe, trsku i plutajuću vegetaciju.
Bogić Gligorović, međunarodni ekspert za biodiverzitet, ekologiju i obrazovanje, nezavisni istraživač i profesor biologije u Osnovnoj školi „Sutjeska“, objašnjava da se sad na dijelu jezera formirao izuzetno gusti pokrov od plivajućih vodenih biljaka Trapa natans – kasaronja, što ukazuje na mogući ubrzani prelazak iz mezotrofnog (srednje bogatog nutritijentima azotnim i fosfornim jedinjenjima) ka eutrofnom (izuzetno bogatom) jezeru.
-Flotantne biljke sprečavaju prodiranje svjetlosti i razmjenu gasova između vode i atmosfere, što dovodi do hipoksije ili smanjenja količine kiseonika u vodi što ima za posljedicu uginuće submerznih biljaka, ribe i drugih vodenih organizama. Takođe, moguće je i prenamnožavanje planktonskih algi i cvjetanje vode što bi ovaj negativni efekat pojačalo – navodi on.
Kako ističe, uzroci su klimatske promjene (porast temperature, smanjen dotok vode zbog odsustva padavina) i negativan uticaj čovjeka (isušivanja izvora, ekspoatacije šljunka, kopanje arterskih bunara, priliv nutritijenata od vještačkih đubriva u slivnom području, inteziviran priliv organskih materija iz neprečišćenih otpadnih voda farmi i gradskih kolektora nedovoljnog kapaciteta…)
-Skadarsko jezero je jedan od najvećih evropskih rezervoara pitke vode, Nacionalni park, jedan od svjetskih centara biodiverziteta i naše nacionalno blago. Ugrožen je i naš egzistencijalni, nacionalni interes – zaključuje Gligorović.
M.L.
Izvor: panda.org
