Organizaciuja NVO Green Home, juče je održala panel diskusiju na temu mogućnosti i prepreke kod upotrebe energije sunca, vjetra i korišćenje toplotnih pumpi za građane u Crnoj Gori.
Na panelu je prezentovano istraživanje NVO Green Home u kojem je zaključeno da Crna Gora ima velike potencijale u obnovljivim izvorima energije, ali da su ovi potencijali nedovoljno iskorišćeni.
Prema energetskom bilansu za ovu godinu, proizvodnja struje biće prema strukturi: 51,2% iz hidroelektrana, 38,55% iz termoelektrane, 9,11% iz vjetroelektrana i 1,14% iz solarnih elektrana. Kako je navela Sanja Orlandić iz te organizacije, i pored velikog potencijala za proizvodnju električne energije iz sunca, koji se mjeri brojem sunčanih sati od preko 2000 sati godišnje za veći dio teritorije, a više od 2500 sati za primorje, učešče proizvodnje električne energije iz solarnih panela sa samo 1,14% je izuzetno malo. Navedeno je u istraživanju da najveći potencijal solarne energije imaju Ulcinj i Nikšić kada su u pitanju ruralne zone, a kada je riječ o urbanim zonama to su Podgorica i Nikšić.
Postoje razne prepreke za efikasnije korišćenje ovih izvora energije, a neki od njih ogledaju se još uvijek visokim cijenama ugradnje, ali i nedovoljnom informisanošću građana koliko su ustvari dugoročno posmatrano ove investicije isplative.
Na panelu je Dr Tomi Medved, rukovodilac Laboratorije za energetsku strategiju Fakulteta za elektrotehniku Univerziteta u Ljubljani, prezentovao zelenu transformaciju na slučaju Slovenije i dobre primjere iz prakse u ovoj zemlji, te ukazao na probleme na koje je nailazila Slovenija a koje Crna Gora ne bi trebala da ponovi. Ovom prilikom je predstavio projekat kojim se ponose – Compile koji je sproveden u selu Luče u Sloveniji.
O trenutnoj iskorišćenosti potencijala za proizvodnju električne energije iz obnovljivih izvora energije govorio je i Aleksa Ćulafić, predstavnik Ministarstva kapitalnih investicija, koji je istakao nekoliko projekata koje MKI uspješno realizuje u poslednjih 10 godina kako bi se poboljšala energetska efikasnost u Crnoj Gori. Tiču se najviše energetske efikasnosti javnih ustanova, bolnica, škola, a takođe učestvuju i u praćenju projekata SOLARi koje realizuje EPCG. Ćulafić je takođe istakao i projekat koji se realizuje od 2013. godine – „Energetski efikasan dom“, gdje su građani pokazali veliko interesovanje, pa su iz MKI proširili budžet za taj projekat.
Ranko Vukmirović, sekretar odbora za energetiku i rudarstvo Privredne komore Crne Gore je istakao probleme na koje bi trebalo obratiti pažnju sa kojim se susrećemo u ovom sektoru. On je kazao da se u Crnoj Gori projekti obnovljivih izvora energije uglavnom rade iz finansijskih, a ne iz ekoloških razloga. To se ogleda u broju projekata koji se radi, a i koji se kandiduju za dobijanje UT uslova.
“Postoji blagi haos u tome, a sve je počelo od Ministartsva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma koje kasni sa svojim planovima i izradom prostornog plana”, kaže Vukmirović.
On ističe da je Vlada zatrpana sa zahtjevima za izgradnju solarnih elektrana, jer je to dobar biznis. Problem koji se pojavljuje je taj da ne postoji uređeni sistem, koji pojedinci koriste kako bi gradili solarne elektrane i iskoristili potencijal, što Vukmirović smatra da dovodi do “nefer igre”.
„Ne postoje pravila, a pravila bi trebalo da uspostavi Vlada koja trenutno daje i šakom i kapom urbanističko tehničke uslove”, dodaje on.
Drugi problem koji navodi jesu investitori koji kupuju zemlju za niske cijene, a solarne elektrane ujedno ne stvaraju nova radna mjesta.
Željko Pekić, ispred Elektroprivrede Crne Gore, se fokusirao na pozitivne primjere, pa je ujedno predstavio projekte SOLARI 500+ i 3000+, koji se privode kraju, dok je projekat 5000+ u početnoj fazi realizacije.
Zajednički je zaključak da u Crnoj Gori imamo velike potencijale u obnovljivim izvorima energije, ali i brojne prepreke u korišćenju istih, te da je potrebno uložiti ozbiljne napore u obezbjeđivanju uslova za razvoj proizvodnje energije iz obnovljivih izvora za građane. Potrebno je definisati strateški i planski okvir za ovu oblast, koji je sastavni dio Nacionalnog energetskog i klimatskog plana na čijem se radu nije značajno odmaklo, ali i na stvaranju povoljnijih uslova za građane da investiraju u ovakve projekte. Tehnička i tehnološka riješenja postoje i svakodnevno se usavršavaju, ali u Crnoj Gori nedostaje primjena.
Organizacija panela je dio projekta “Hajde da pričamo o obnovljivim izvorima energije po mjeri čovjeka” koji NVO Green Home realizuje uz podršku Evropske mreže za klimu (CAN Europe).
Prir. N.B.
Naslovna fotografija: intllaw.net
