Globalno zagrijavanje je prema novim podacima u prethodnih dvanaest mjeseci u kontinuitetu bilo iznad kritične tačke od 1,5 stepeni Celzijusa. Ovakva situacija zabilježena je prvi put, i ako se nastavi, može ugroziti prilagođavanje živog svijeta na Zemlji novim uslovima.
Protekla godina je, prema podacima Kopernikusa, službe Evropske unije za praćenje klime i vremenskih prilika, u prosjeku bila 1,52 stepena toplija u odnosu na temperature pre industrijalizacije. Na taj neslavni 12-mjesečni prosjek nadovezao se i najtopliji januar u istoriji, mjesec u kome je zabilježeno rekordno povećanje prosječnih temperatura od čak 1,66 stepeni.
Održavanje globalnog zagrijavanja na nivou ispod 2 stepena Celzijusa, sa poželjnom granicom od 1,5 stepeni, bio je centralni cilj Pariskog sporazuma koji je većina svjetskih nacija potpisala 2015.
Iako zabrinutost zbog prekoračenja ovih vrijednosti ne jenjava, 12-mjesečni rekord nedvosmisleno pokazuje da se svijet nezaustavljivo približava granicama Pariskog sporazuma.
Met Paterson, istraživač na Univerzitetu u Oksfordu, rekao je da je ovaj rekord „značajna prekretnica“, ali i da to nužno ne znači da je Pariski sporazum propao.
Ipak, prekoračenje od 1,5°C u jednoj čitavoj godini naglo sužava prozor u kome čovječanstvo ima vremena da napravi drastičan rez u vizu smanjenja emisija sa efektom staklene bašte.
Tokom protekle godine više puta su oboreni toplotni rekordi na kopnu i moru. Posljednjih osam mjeseci zaredom bili su najtopliji takvi mjeseci u istoriji, dok je 2023. bila najtoplija kalendarska godina.
Prosječna globalna temperatura površine mora za januar takođe je bila najtoplija zabilježena za taj mesec i to sa velikom razlikom: 0,26 stepeni toplija od prethodnog rekorda, postavljenog 2016.
Klimatska kriza je, između ostalog, izazvana i sagorevanjem fosilnih goriva za dobijanje energije. El Ninjo, prirodni klimatski obrazac koji nastaje iznad Tihog okeana, takođe je povećao temperature u većem dijelu svijeta posljednjih mjeseci.
Više od 160 šumskih požara koji su se ove nedelje razbuktali u državi Čile ubili su više od 120 ljudi i pretvorili čitava naselja u pepeo, što ih čini najsmrtonosnijim požarima u novijoj istoriji te zemlje.
Ograničavanje dugoročnog zagrijavanja na 1,5 stepeni Celzijusa iznad predindustrijskih nivoa ostaje ključni simbol međunarodnih napora u borbi protiv klimatskih promjena.
Prir. M.V.-M.M.
Izvor: CNN
