Amazonska prašuma je tokom posljednje decenije u atmosferu emitovala skoro 20 procenata više ugljen-dioksida nego što je apsorbovala.
Ovaj zapanjujući podatak pokazuje da čovječanstvo više ne može da se osloni na najveću tropsku šumu na svijetu kada je u pitanju apsorbcija ugljenika i zagađenja nastalog antropogenom aktivnošću.
Brazilski Amazon proizveo je od 2010. do 2019. godine 16,6 milijardi tona CO2, dok je u isto vrijeme apsorbovao svega 13,9 milijardi tona, pokazuju podaci časopisa Nature Climate Change.
Naučnici su ispitivali količinu CO2 apsorbovanog i uskladištenog u procesu rasta šume, naspram količine tog gasa puštene u atmosferu tokom požara ili devastacija.
– Ovo je prvi put da posjedujemo podatke koji pokazuju da je brazilski Amazon sada zapravo emiter – rekao je Žan-Pjer Vigneron (Jean-Pierre Wigneron), naučnik francuskog Nacionalnog instituta za agronomska istraživanja (INRA).
Sve učestalije devastacije šuma
Takođe, istraživanja su pokazala da se uništavanje šuma, bilo usljed požara ili krčenja, u 2019. godini povećalo gotovo četvorostruko u poređenju sa prethodne dvije godine.
Kopneni ekosistemi širom svijeta bili su ključni saveznik u borbi za smanjenje emisija CO2, koja je 2019. dostigla čak 40 milijardi tona.
Tokom posljednjih pola vijeka, biljke i zemljište konstantno apsorbuju oko 30 procenata tih emisija, koje su se tokom navedenog perioda povećale za 50 procenata.
Amazon sadrži oko polovine svjetskih tropskih kišnih šuma, koje su efikasnije u upijanju i skladištenju ugljenika u odnosu na ostale vrste vegetacije.
Koristeći nove metode za analizu satelitskih podataka, razvijene na Univerzitetu u Oklahomi u Sjedinjenim Američkim Državama, međunarodni tim istraživača je po prvi put pokazao da su degradirane šume značajan izvor emisija CO2.
Ukoliko bi region Amazonske prašume postao emiter umesto ponora ugljenika, suočavanje sa klimatskom krizom bilo bi značajno komplikovanije.
Suočavanje sa klimatskim promjenama
Uzimajući u obzir čitav region, Amazon je u cjelini vjerovatno (karbonski) neutralan. Međutim, u drugim zemljama sa prašumama krčenje šuma je takođe u porastu, a suše su intenzivnije – naglasio je Vigneron.
Nedavne studije su pokazale da, ukoliko se pređe prag globalnog zagrijavanja, klimatske promjene bi postale glavna prijetnja usljed koje bi se prašume mogle pretvoriti u daleko sušnije savane, a što bi imalo pogubne posljedice za region i svijet u cjelini.
Amazonska prašuma je jedna od desetak takozvanih „prekretnica“ u klimatskom sistemu koja se mora sačuvati kako bi sprječavanje klimatskih promjena bilo uopšte moguće.
Ledeni pokrivači na površini Grenlanda i zapadnog Antarktika, sibirski permafrost (predio vječitog leda i snijega) prepun ugljen-dioksida i metana, monsunske kiše u Južnoj Aziji, ekosistemi koralnih grebena, mlazna struja – svi ovi sistemi izuzetno su ranjivi na eventualne nepovratne promjene u klimi, koje bi radikalno izmijenile svijet koji poznajemo.
Prir. M.L.
Izvor: phys.orgnews
Foto ilustracije: The Telegraph,Pexels
