Svjetski dan zaštite životne sredine obilježava se svake godine 5. juna, sa ciljem da se utiče na svijest građana i zaštiti životna sredina.
Obilježavanje ovog datuma pruža nam priliku da proširimo osnovu za odgovorno ponašanje pojedinaca, preduzeća i zajednica u očuvanju i unaprjeđenju životne sredine.
Prošle godine, kao glavna tema Svjetskog dana zaštite životne sredine označen je biodiverzitet. Nedavni događaji, od požara u Brazilu, Sjedinjenim Američkim Državama i Australiji do najezde skakavaca širom Istočne Afrike – i sada, pandemije koronavirusa – pokazuju međuzavisnost ljudi i prirode.
Ekosistemi podržavaju život na planeti
Dan se proslavlja angažovanjem vlada, preduzeća, poznatih ličnosti i građana sa namjerom da svi akteri usredsrijede svoje napore ka hitnom rješavanju ekološkog pitanja.
Izveštaj o stanju finansiranja prirode koji je objavio UNEP-a (Program Ujedinjenih nacija za životnu sredinu) kaže: „Ukupna investicija u visini od 8,1 biliona američkih dolara potrebna je do 2050. godine – kako bi se uspješno savladala kriza klime, biodiverziteta i degradacije zemljišta.
Gubitak biodiverziteta već košta globalnu ekonomiju 10 procenata ukupnog prihoda svake godine.
-Ako sada ne sačuvamo prirodu, nećemo moći da postignemo održivi razvoj – rekla je Inger Andersen (Inger Andersen), izvršna direktorica UNEP-a.
Ove godine, tema Svjetskog dana zaštite životne sredine je Obnova ekosistema. Obnova ekosistema podrazumijeva akcije u cilju sprječavanja i otklanjanja štete nanete ekosistemima sa ciljem vraćanja na prvobitno stanje. 5. jun 2021. godine je označen kao početak Dekade obnove ekosistema (2021 – 2030), a Ujedinjene nacije su pozvale sve pojedince, grupe i vlade da se pridruže pokretu Generacija obnove (#GenerationRestoration) i zaustave dalju degradaciju svjetskih ekosistema.
Često razgovaramo o ekosistemima i njihovoj obnovi, ali da li zaista znamo šta to podrazumijeva i kako pojedinac može doprinijeti promjeni na lokalnom nivou?
-Obnavljanje ekosistema podrazumijeva „pomaganje u oporavku ekosistema koji su degradirani ili uništeni.
-Takođe, uključuje očuvanje ekosistema koji su krhki ili još uvijek netaknuti.
-Ekosistem se može obnoviti na više načina. Sadnja drveća jedan je od najlakših i najboljih načina brige za životnu sredinu.
-Urbani i ruralni pejzaži imaju različite načine za prilagođavanje i obnavljanje ekosistema.
Samo sa zdravim ekosistemima možemo poboljšati egzistenciju ljudi, suprotstaviti se klimatskim promjenama i zaustaviti kolaps biodiverziteta.
Priroda omogućava opstanak i pruža sve, od hrane koju jedemo do vazduha koji udišemo, vode koju pijemo i klime u kojoj bitišemo.
Svjetski dan zaštite životne sredine podstiče pojedince da razmišljaju o načinima na koje troše resurse ekosistema i daje im šansu da preduzmu konkretne korake za izgradnju zelenije budućnosti.
Crna Gora i zaštita životne sredine
Prošlogodišnji Svjetski dan zaštite životne sredine bio je fokusiran na pitanje smanjenja gubitka biodiverziteta kroz sprovođenje globalne kampanje o zavisnosti opstanka i kvaliteta života čovjeka od prirode.
Iz Vlade su minule godine saopštili, da je naša država bila snažno posvjećena očuvanju prirode, što je i rezultiralo povećanjem broja zaštićenih područja, kao i procenta zaštićene teritorije, pod nacionalnom i međunarodnom zaštitom.
Trenutno, najveći dio zaštićenih područja, oko 60 odsto, čini pet Nacionalnih parkova Crne Gore – „Durmitor“, „Prokletije“, „Skadarsko jezero“, „Lovćen“ i „Biogradska gora“, i šest parkova prirode – „Piva“, „Dragišnica“ i „Komarnica“, „Orjen“, „Komovi“, „Rijeka Zeta“ i „Ulcinjska solana“.
Tri lokaliteta proglašena su parkom prirode samo tokom 2019. godine. Uz to, Ulcinjska solana upisana je i na RAMSAR listu, čime je Crna Gora dobila treće močvarno područje od međunarodog značaja, poslije Nacionalnog parka „Skadarsko jezero“ i Tivatskih solila. Kroz unaprijeđenu saradnju sa UNESCO-om intenzivirana je implementacija visokih standarda za područja koja su upisana na Listu svjetske prirodne baštine.
Do kraja 2019. mapirano je oko 25 odsto kopnene teritorije i 50 odsto ornitofaune, a dobijeni podaci su potvrdili bogatstvo i očuvanost biodiverziteta Crne Gore. Uz pomoć Vlade SR Njemačke mapirana su staništa Skadarskog jezera kao važnog močvarnog ekosistema.
Rezultati koje je Crna Gora do danas postigla obavezuju nas da nastavimo još intenzivnije da postavljamo nove ciljeve u oblasti zaštite životne sredine, da budemo solidarni i zajedno radimo na očuvanju prirode kao prepoznatljive vrijednosti naše države u globalnim okvirima.
Na crnogorskoj javnoj sceni pojavljuje se sve veći broj izuzetno motivisanih organizacija i udruženja koja su svoje djelovanje usmjerile na polje zaštite životne sredine, sa ciljem obezbjeđivanja održivog razvoja države i društva. Sinergičnim djelovanjem pojedinaca i institucija očekuje se, u bliskoj budućnosti, konačno uspostavljanje Ekološke države.
Prir. M.L.
Izvor: NDTV, UNEP, Business Standard, Vlada Crne Gore
Foto ilustracije: TreeClicks,Marquard Bahls,Porto Montenegro, Putešestvije po Crnoj Gori.
