Antarktički ledeni pokrivač je u prošlosti bio manje stabilan nego što se ranije mislilo, dok nova istraživanja pokazuju da je u pojedinim momentima bio i blizu urušavanja.
U istraživanjima koja je sproveo britanski Met Office u saradnji sa nekoliko univerziteta, iskazana je zabrinutost da će u toplijoj klimi, usljed povlačenja ledene ploče, doći do izlaganja zemlje što će uticati na povećanje količine padavina na Antarktiku, a što bi za posljedicu imalo podsticanje procesa koji će ubrzati dalji gubitak leda.
Klimatsko modeliranje
Istraživanje se zasniva na klimatskom modeliranju i upoređivanju podataka za dio perioda miocenske epohe (prije 13 do 17 miliona godina) kada su atmosferski ugljen-dioksid i globalne temperature dostigle nivo sličan onome koji se očekivao do kraja ovoga vijeka.
-Topljenje ledenog pokrivača otkriva tlo koje se nalazilo ispod, a koje je manje reflektujuće što uzrokuje rast lokalnih temperatura – istakla je vodeća autorka studije, Ketrin Bredšo (Catherine Bradshaw) iz Met Office-a i Univerziteta u Ekseteru.
-Sa velikim ledenim pokrivačem kakvog danas imamo na kontinentu, antarktički vjetrovi obično duvaju iz pravca kopna prema moru. Međutim, zagrijavanje kontinenta bi moglo preokrenuti pravac duvanja vjetra, pa bi vjetrovi duvali sa hladnog mora prema toplijem kopnu – baš kao što je to slučaj kod monsuna.
To bi na antarktički kontinent donijelo dodatnu količinu kišnih padavina, uzrokujući ulivanje više slatke vode u more.
Slatka voda ima manju gustinu od slane i zato može da ostane na površini mora, umjesto da tone i cirkuliše kao što to čini slana voda.
Ovo efikasno prekida vezu između dubokog okeana i površinskog okeana zbog čega se toplija voda akumulira u dubini – objasnila je Bredšo.
Studija sugeriše da bi procesi pokrenuti povećanim količinama padavina smanjili sposobnost klimatskog sistema da održava veličinu antarktičke ledene ploče.
Studija je takođe pokazala da su fluktuacije u površini ledenog pokrivača bile glavni faktor koji je u periodu miocena doveo do tako dramatičnih promjena temperature dubokih mora.
Utvrđeno je da su fluktuacije zapremine leda od mnogo manjeg značaja.
Varijacije u položaju Zemlje u odnosu na Sunce dovele su do toga da ledeni pokrivač napreduje prema kopnu ili da se povlači, a to je promijenilo vremenske obrasce pokrećući procese koji mogu ubrzati gubitak, odnosno stvaranje dodatne količine leda.
Povlačenje ledenog pokrivača
Kiša koja pada na ledeni pokrivač može prouzrokovati lomljenje i topljenje površine leda, kao i dodatno slivanje slatke vode sa kontinenta. To zauzvrat može dovesti do porasta temperatura mora na velikim dubinama potencijalno vršeći uticaj na antarktički led odozdo.
Nalazi nove studije sugerišu da se antarktički ledeni pokrivač značajno povukao.
Kad bi Antarktik u potpunosti bio pokriven ledenim pokrivačem, vjetrovi bi uvijek duvali iz pravca kopna prema moru, a kao rezultat, padavine bi se svele na male količine koje bi padale kao snijeg na kontinent.
Kari Ler (Carrie Lear) sa Univerziteta u Cardifu, koja je jedan od idejnih tvoraca projekta, zaključila je: „Ova studija sugeriše da je tokom toplog perioda, pre oko 15 miliona godina, miocenski antarktički ledeni pokrivač bio sposoban za veliko napredovanje i povlačenje širom kontinenta”.
Ona je kazala da je ovo zabrinjavajuće, ali da su potrebna dalja istraživanja kako bi se tačno utvrdilo šta to znači za dugoročnu budućnost savremenog ledenog pokrivača Antarktika.
Prir: M.L.
Izvor: Science Daily
Foto ilustracije: AFAR, N1 Info
