Porast globalne temperature kao posljedice antropogeno proizvedenih gasova sa efektom staklene bašte ima veliki uticaj na nestanak Glečera na Žabljaku. U toplijoj klimi ekstremne padavine su izraženije, kako njihov deficit tako i suficit. Sušni periodi su praćeni visokim temperaturama. Takvi klimatski uslovi doprinose nestajanju glečera i vrlo jak su indikator promjene klime – kazala je za Ecoportal, načelnica Odsjeka za primijenjenu meteorologiju i klimatske promjene ZHMS Crne Gore, Mirjana Ivanov.
Kako je pojasnila, dok god se ne smanji koncentracija gasova sa efektom staklene baste, ne može se očekivati poboljšanje.
-Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju je rukovodio izradom poglavla o Adaptaciji, u okviru Treceg nacionalnog izvještaja Crne Gore o klimi. Na osnovu dobijenih rezultata o projekciji klime do 2040. godine može se očekivati porast srednje godišnje temperature vazduha za dva stepena i više. Temperatura se zimi povećava od jedan i po do dva stepena na većem dijelu teritorije, a u toku ljeta u prosijeku oko dva stepena na cijeloj teritoriji Crne Gore – pojasnila je Ivanov.
Prema njenim riječima, može se očekivati i za 3 do 5 puta više toplotnih talasa i njihovo dvostruko duže trajanje u odnosu na klimatološku normalu 1971-2000, a može se očekivati i veći intenzitet padavina i vremenskih nepogoda poput oluja.
Kako je kazala, projekcije su da će do 2040. biti smanjen sniježni pokrivač za 30% u Rožajama, za 50% u Pljevljima, Bijelom Polje i Beranama. Od -50% do -60% biće smanjen na Žabljaku, a 70% u Kolašinu. Slika ispod.
(Izvor:Treći nacionalni izvještaj Crne Gore o klimi, 5.poglavlje: Adaptacija, 2018.)
Kako je istakla, na Žabljaku je bilo više tropskih dana od 2007. godine kada je maksimalna dnevna temperatura vazduha veća ili jednaka 30 ℃.
-To su sve efekti klimatskih promjena i postaju skoro redovna pojava na Žabljaku tokom ljetnje sezone. Broj mraznih dana ima trend smanjenja, dok srednja godišnja maksimalna i minimalna temperatura imaju trend rasta – istakla je ona.
Kako je dodala, ove promjene su statistički značajne.
-Postoji blagi trend rasta vrlo kišnih i ekstremno kišnih dana, a srednji godišnji intenzitet padavina je u porastu. Visoke temperature su ove godine tokom ljetnje sezone pogodile i sjeverni planinski region. Tako su jun i jul bili u kategoriji ekstremno toplo, dok su tokom avgusta temperature bile u kategoriji vrlo toplo. Pri tome, bilo je sušno u istočnim planinskim oblastima, a u oblsti Kolašina čak i vrlo sušno – dodala je ona.
S druge strane, kako pojašnjava, temperatura vazduha je u toku zima 2023/2024. bila u kategoriji ekstremno toplo.
-Sušno je bilo u istočnom planinskom regionu, a u ostalim krajevima je bilo normalno. Posmatrano u dužem vremenskom intervalu, srednja visina novog snijega ne pokazuje trend smanjenja ili povećanja, ali je zato karakterišu vrijednosti od vrlo i ekstremno malih do ekstremno visokih, počev od 1989. godine, što je predstavljeno na grafiku iznad – objasnila je ona.
Prir. M.Vuković
