Crna Gora ima priliku da modernizuje sistem upravljanja otpadom i postavi temelje za održivu budućnost. Ovo je ocijenjeno na konferenciji „Primjeri i prakse upravljanja otpadom za Crnu Goru – na putu ka Evropskoj uniji“, koja je organizovana u saradnji Privredne komore Crne Gore, Ambasade Mađarske i Ministarstva ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, uz podršku Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori.
Skup je organizovan na inicijativu Ambasade Mađarske, u okviru predsjedavanja te države Evropskom unijom, s ciljem razmjene iskustava o primjeni pravila EU u oblasti upravljanja otpadom i zadataka koja realizuju ministarstva zemalja članica EU.
Predsjednica Privredne komore Crne Gore, Nina Drakić, naglasila je da upravljanje otpadom predstavlja jednu od najvažnijih komponenti održivog razvoja i očuvanja životne sredine, te je među najkompleksnijim oblastima za usklađivanje Crne Gore sa evropskim standardima.
-Privredna komora Crne Gore prepoznaje svoju ključnu ulogu u povezivanju privrednog sektora sa institucijama, ekspertima i međunarodnim partnerima u cilju obezbjeđivanja razvoja koji je u skladu sa principima održivosti i odgovornosti. Upravljanje otpadom, kao i mnoge druge oblasti održivog razvoja, zahtijeva multidisciplinarni pristup i sinergiju javnog, privatnog i civilnog sektora, što je upravo ono što nas današnji događaj poziva da postignemo – kazala je Drakić.
Podsjetila je na niz inicijativa koje je Komora pokrenula vezano za zelenu i cirkularnu ekonomiju, te da je u posebnom fokusu asocijacije oblast upravljanja otpadom i priprema privrede za implementaciju novih zakonskih rješenja. – Kao i do sada, bićemo pouzdan partner kreatorima politika i evropskih institucija u namjeri da kroz naše aktivnosti pomognemo privredi da bolje razumije i implementira obaveze koje je očekuju – rekla je ona.
Ministar ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, Damjan Ćulafić, rekao je da upravljanje otpadom nije samo pitanje ekologije, već i ekonomije, zdravlja i budućnosti.
-Kao kandidat za članstvo u EU, Crna Gora ima jedinstvenu šansu da unaprijedi kvalitet života građana kroz usvajanje najboljih evropskih praksi. Ovo je prilika da modernizujemo naš sistem upravljanja otpadom i postavimo temelje za održivu budućnost – rekao je on.
On je naglasio da je usklađivanje sa evropskim standardima u ovoj oblasti prioritet za Crnu Goru, pa je predstavio njen napredak u usklađivanju sa tekovinom EU i istakao započeto usvajanje neophodnih zakona i strategija, kao i izazove poput prevelikog odlaganja na deponije, nedostatka infrastrukture za reciklažu i niske svijesti građana o značaju pravilnog odlaganja otpada.
-Naša prednost je u mogućnosti da učimo iz iskustava drugih. Uvođenje modernih sistema za separaciju otpada, izgradnja regionalnih centara za upravljanje otpadom i postrojenja za preradu biootpada samo su neki od koraka koji nas mogu približiti evropskim standardima. Takođe, razvoj cirkularne ekonomije može otvoriti nova radna mjesta i smanjiti pritisak na prirodne resurse – rekao je Ćulafić.
Johan Satler, ambasador Evropske unije u Crnoj Gori, naglasio je da je Crna Gora u fazi pristupnog procesa kada se najvažnije i dugo očekivane odluke moraju donijeti, te da upravljanje otpadom predstavlja jednu od najtežih, najkompleksnijih i najskupljih oblasti u pregovorima sa EU.
-Riječ je o zaštiti budućih generacija, ali i pitanju nacionalnog ponosa Crne Gore, pošto je odrednica o ekološkoj državi dio njenog Ustava, pa moramo još snažnije raditi kako bi se ovaj cilj ostvario. Potrebna je transformacija u svijesti o upravljanju otpadom kao ključnom elementu tog transformativnog procesa – poručio je Sattler.
Prema njegovim riječima, najbitnija je tzv. hijerarhija otpada, koja obuhvata prevenciju njegove proizvodnje, pripremu za ponovnu upotrebu, recikliranje i tek na kraju odlaganje na deponije kao posljednju opciju.
-Usvojeni Zakon o upravljanju otpadom je dobar prvi korak ka tom cilju, ali ostaje potreba kompletiranja regulative, pri čemu je od ključne važnosti donošenje novog nacionalnog plana upravljanja otpadom – zaključio je on.
József Négyesi, ambasador Mađarske, kazao je da ova država, tokom šestomjesečnog predsjedavanja Savjetom EU, pruža Crnoj Gori političku i stručnu pomoć́ kako bi se ubrzao proces integracije, a između ostalog i pri ispunjavanju zahtjeva kompleksnog poglavlja 27.
-Među brojnim propisima o zaštiti životne sredine, zahtjevi za upravljanje otpadom predstavljaju veoma značajne i teške izazove. Crna Gora – kao zemlja koja je bogata prirodnim ljepotama i deklarisano je ekološka država – mora preći i na efikasan sistem upravljanja otpadom, kako bi održala sopstveno okruženje i svoj ekonomski model, koji se oslanja na značajnu ulogu turizma. Za to je potreban ne samo relevantan regulatorni i institucionalni okvir, već i transformacija svakodnevne prakse -kazao je Négyesi.
Tokom dva panela konferencije, predstavljeni su modeli upravljanja otpadom na nivou opština na primjerima iz Mađarske i Norveške, te pružen uvid u potencijalno dostupne EU fondova za pokretanje i razvoj preduzeća u vezi sa upravljanjem otpadom. Takođe, konferencija je omogućila prezentovanje iskustva mađarskih i italijanskih preduzeća sa poslovnim operacijama i uspješnim aktivnostima u oblasti upravljanja otpadom.
Chiel Berends iz Generalnog direktorata za životnu sredinu Evropske komisije govorio je o zahtjevima i uslovima za efikasnu primjenu EU pravne tekovine o upravljanju otpadom.
Tivadar Runtag, operativni direktor, MOHU (MOL Hulladékgazdálkodási Zrt./Waste Management Ltd./Upravljanje otpadom doo) imao je izlaganje na temu „Opštine i upravljanje otpadom: Mađarski model nacionalnog pružaoca usluga upravljanja otpadom“, dok je Predrag Tomović, Lillehammer Waste Management, govorio o norveškom modelu upravljanja otpadom.
Prir. M.V.
