Sektor zgradarstva ima ogroman potencijal za uštedu energije i identifikovan je kao jedan od najvažnijih u oblasti unapređenja energetske efikasnosti u Crnoj Gori, a najveći izazov biće smanjenje potrošnje energije u stambenim zgradama, navodi se u odgovorima dostavljenim Ecoportalu iz Ministarstva kapitalnih investicija.
Tipologija stambenih zgrada
Kako su nam saopštili, u toku su pripreme pravilnika, urađena je tipologija stambenih zgrada, izrada softvera je u toku, kao i izmjene Zakona o efikasnom korišćenju energije gdje smo predvidjeli uvođenje energetskih pasoša.
-Takođe, koristiće se softverski sistemi u koje će inženjeri energetske efikasnosti unositi podatke o energetskoj sertifikaciji zgrada i koji će omogućavati praćenje unapređenje energetske efikasnosti u zgradama kao i izvore finansiranja u ovoj oblasti – kazali su iz Ministarstva.
Oni su naveli i najčešće mjere koje doprinose uštedi energenata i do 50% u starim zgradama: stavljanje savremenog termoizolacionog sloja na zidove, termoizolacija krova ili međuspratne konstrukcije, zamjena dotrajalih prozora ili postavljanje izolacionih traka na prozore ili vrata koji slabo dihtuju.
U toku je, kako su saopštili, proces realizacije Programa „Energetski efikasan dom” gdje je Ministarstvo kapitalnih investicija izdvojilo iz budžeta 200.000 eura za 2021. godinu.
Takođe, predviđena je nova faza za ovaj Program u 2022. godini, a tačan iznos Ministarstvo će imati nakon usvojenog budžeta za narednu godinu. Ministarstvo razmatra i neke nove ideje za slične projekte, ali takođe mora imati u vidu ograničenje budžetskih sredstava usred kovid pandemije – dodaje se iz Ministarstva.
Projekat „Unaprijeđenje energetske efikasnosti u javnim zgradama”, kako su saopštili, realizuje se po osnovu Ugovora o kreditu i Ugovora o grantu, potpisanog između KfW banke i Vlade Crne Gore, u decembru 2019.godine i Posebnog ugovora, potpisanog u avgustu 2020. godine.
– Za potrebe implementacije projekta obezbijeđen je zajam od KfW banke u iznosu od 45 miliona eura i grant od strane Evropske komisije, preko Regionalnog fonda za energetsku efikasnost (REEP Plus), kroz Western Balkan Investment Framework (WBIF) u iznosu od 4,785,067.87 eura. Planirano je da Vlada Crne Gore obezbijedi sopstvena sredstva, kao podršku implementaciji kredita, u iznosu od najviše 10 miliona eura – pojasnili su iz Ministarstva.
Projekti za katune
Direktorat za energetiku i energetsku efikasnost je 2011. godine pokrenuo projekat energetske efikasnosti za domaćinstva koja su na katunima, u želji da se što većem broju domaćinstava omoguće bolji uslovi života i rada, kao i da se stvore uslovi za povećavanje broja stočara na katunima.
-Ugradnjom fotonaponskih solarnih sistema rješavaju se problemi snabdijevanja električnom energijom, što smanjuje potrebu za elektrifikacijom određenih područja, a energija dobijena na ovaj način je besplatna za korisnike objekata. Projekat „Solarni katuni“, zajedno sa projektom Montesol, predstavlja pionirski projekat u oblasti valorizacije značajnog solarnog potencijala u Crnoj Gori. Trenuto u Crnoj Gori Ministarstvo kapitalnih investicija u saradnji sa Elektroprivredom radi na projektima ugradnje solarnih panela za proizvodnju energije na mjestu razmjene konekcije.
M.L.
