Vremenske prilike bitno se razlikuju sad i prije deset godina. Čak i u tako kratkom vremenskom periodu u odnosu na koji se radi poređenje karakteristika sadašnje klime, do izražaja dolazi njena varijabilnost i sa tim u vezi ekstremni vremenski i klimatskih događaji, saopštila je za Ecoportal, načelnica Odsjeka za primijenjenu meteorologiju i klimatske promjene u ZHMS-u, Mirjana Ivanov.
Kako je istakla, januar je bio karakterističan po jakom vjetru i to naročito u Podgorici, velikim temperaturnim razlikama između sjevera i juga i hladnom talasu u trećoj dekadi.
-U februaru je bilo olujnih kiša u prvoj dekadi mjeseca, u martu jak vjetar u prvoj dekadi i hladan talas u drugoj i trećoj dekadi mjeseca, april je bio karakterističan po jakom vjetru, a maj po gradu u sjevernom regionu. U junu smo imali – oluje praćene gradom i jakom kišom u centralnom regionu koja je napravila ogromne štete poljoprivredi, naročito voćarstvu i vinogradarstvu u Zetskoj ravnici, nagli porast minimalnih dnevnih temperatura u trećoj dekadi mjeseca naročito u Zetskoj ravnici, visoke minimalne i maksimalne temperature (u opsegu od 10% najvećih) ukazuju koliko je bio intenzivan toplotni talas, i koliki je bio broj dana koji su doprinosili njegovom razvoju. Takođe, dnevni rekord maksimalne temperature u junu iznosio je 40.5 °C, a izmjeren je posljednji put 14.06.2003. godine – objašnjava Ivanov.
Od klimatskih događaja ona je istakla veći broj dana koji su doprinijeli toplom vremenu u februaru i maju,
visoki toplotni indeks od druge dekade juna (dobija se kao kombinacija temperature i relativne vlažnosti i dostupan je na web sajtu ZHMS-a, a prema kojem su se preporuke odnosile na smanjenje fizičkih aktivnosti) i hidrološka suša koja traje od septembra prošle godine.
-Mjesec jul je mjesec sa najmanjom količinom padavina u Crnoj Gori, vlada aridna klima u Zetskoj ravnici i primorju.
Odgovarajući na pitanje šta nas očekuje u narednom periodu kada su u pitanju klimatske promjene, ona je kazala da se projekcije klime rade za periode od po 30 godina.
-Tako, u periodu od 2011-2040, prema scenariju RCP8.5, odstupanja srednjih godišnjih temperatura u odnosu na referentni preiod 1971-2000 su od + 1.5 do +2 °C. Za sezonu DJF odstupanja su nešto veća i za veći dio teritorije su od +2 do +2.5 °C, dok su odstupanja za sezonu JJA za cijelu teritoriju u prosjeku oko +2 °C, slika ispod. Po scenariju promjene klime RCP8.5, koji pretpostavlja kontinuirani porast koncentracije CO2 u atmosferi tokom ovog vijeka, može se očekivati dalji kontinuirani porast temperature na teritoriji Crne Gore – istakla je naša sagovornica.
Kako je dodala, za period 2011-2040 odstupanje srednjih godišnjih padavina u odnosu na referentni period na sjeveru zemlje je pozitivno, do +5% dok je u južnom dijelu zemlje negativno i do -5%.
-Za sezonu DJF prostorna raspodjela odstupanja je slična promjeni godišnjih padavina sa nešto izraženijom pozitivnom promjenom na sjeveru, dok odstupanje za sezonu JJA ima nešto izraženiju negativnu promjenu na jugoistoku Crne Gore, pojasnila je Ivanov.
Imajući u vidu da se već nalazimo u toplijoj klimi, treba očekivati češće ekstremne vremenske i klimatske događaje poput toplotnih talasa, ekstremnih temperatura (prvenstveno visokih), suša, oluja, jakih kiša koje dovode do poplava.
-Hladnih talasa biće manje u odnosu na klimatološku normalu 1961-1990, a takođe i mraznih dana što osmatranja već pokazuju. Ovakve prilike će naročito uticati na poljoprivredu, šumarstvo, zdravje i hidrologiju, a preko hidrologije na ekonomiju koja od nje zavisi (npr. energetika). Da bi se posljedice ublažile, treba se pravovremeno informisati u ZHMS-u koji ranom najavom na opasne meteorološke i hidrološke pojave nastoji da svojim informacijama deluje preventivno – dodala je Ivanov.
Kako je istakla, ova godina je pokazala da je u poljoprivredi potrebno ulagati i u protivgradne mreže kako bi se štete od grada smanjile.
-Detaljnije informacije o ublaživanju i borbi sa posljedicama klimatskih promjena je najbolje dobiti od relevantnih stručnih službi u Crnoj Gori za pomenute sektorske probleme – zaključila je ona.
M.L.
