Zemlje širom Evrope imale su izuzetno malo kiše u februaru ove godine, što je rezultiralo iscrpljenim jezerima i rijekama. Da li je ovo kraj “obilja vode” na kontinentu koji je poznat po bogatim vodotocima?
Uprkos obilnim kišama koje vode do poplave u nekim oblastima, poput sjeverne Rumunije, mnoge zemlje su vidjele suvu zimu koja je naizgled donijela malo predaha.
Neki aspekti suše bili su vidljivi
U Italiji su ikonični kanali Venecije presušili ovog februara, što je onemogućilo gondolama, vodenim taksijima i ambulantnim kolima da se kreću kroz djelove grada. Niske plime posljedica su kombinacije nekoliko faktora, uključujući sistem visokog pritiska, pun mjesec, morske struje, ali presudan je bio nedostatak kiše ove zime.
Takođe na sjeveru Italije, vodena linija jezera Garda je za 65 centimetara niža od normalne za ovo doba godine — što je njen najniži zimski nivo vode u posljednjih 30 godina. Ovo je otkrilo “skrivenu stazu” do San Biaga, iliti “Zečjeg ostrva”, maleni izliv na sredini jezera, što je rezultiralo prilivom turista.
Međutim, ako se voda ne dopuni ovog proljeća, gradonačelnik Manerbe del Garde Flavijano Matioti upozorio je da će možda morati da bageruju luku kako bi olakšali pristup turističkim brodovima.
U nekim djelovima Evrope zimska suša dovela je do ozbiljnih trgovinskih poremećaja. Rajna, koja počinje u Švajcarskoj, prije nego što protiče kroz Francusku, Njemačku i Holandiju, ključna je evropska rijeka za trgovinu — a količina vode koja teče kroz nju izuzetno je niska za ovo doba godine.
Brodovi i željeznica imaju relativno niske emisije ugljenika, ali su drugi dobavljači bili u obavezi da se okrenu kamionima kako bi nadoknadili smanjenje transporta rijekom u unutrašnjosti, što je rezultiralo većom emisijom CO₂.
Evropa već nekoliko godina ima nizak nivo podzemnih voda
Iako su rijeke prilično vidljiv pokazatelj suše, daleko alarmantniji su nevidljivi slojevi podzemnih voda, koji oslikavaju još bljeđu sliku. Projekat G3P, čiji je cilj mjerenje evropskih podzemnih voda, utvrdio je da Evropa ima upadljivo niske podzemne vode od 2018. godine, što je rezultiralo teškom sušom u ljeto 2022. godine.
Projekat koristi dvostruke satelite, po imenu Tom i Džeri, koji “jure” jedni druge u svojim orbitama oko Zemlje. Mjerenjem brzina i rastojanja između ta dva satelira, naučnici izvlače gravitaciono privlačenje na različitim mjestima u zemlji zbog različitih masa vode. Zatim koriste podatke prikupljene kroz eksterne istraživačke projekte kako bi ustanovili koliki dio ove vode ima u moru ili jezerima, koje oduzimaju kako bi im ostavili podatke koji se tiču rezervoara podzemnih voda.
Sateliti su dio misije GRACE-FO, koju su pokrenuli američka NASA i Njemački vazduhoplovni centar, a to je nastavak prvobitne misije GRACE 2002-2017. Između njih, imamo dvije decenije vrijedne informacije o evropskim podzemnim vodama.
Misije GRACE otkrile su da Evropa gubi podzemne vode na oko 84 gigatona godišnje, što je ogroman iznos, tokom 21. vijeka. To je djelimično posljedica prepumpavanja vode za poljoprivredne prakse: dok se zemlje suočavaju sa većim sušama, poljoprivrednici ispumpavaju vodu iz većih dubina kako bi održali svoje usjeve.
Nažalost, to znači da su rezervoari manje u stanju da se oporave nego ranije.
Da stvar bude gora, drastično smanjene podzemnih voda doprinosi porastu nivoa mora, vjerovatno čak 10 do 15 odsto dok voda ulazi u vodeni ciklus, padajući potom u vidu kiše u rijekama i okeanima.
Iako poljoprivreda nije jedini uzrok iscrpljivanja podzemnih voda, potrebno je pozabaviti se njenom ulogom u začaranom krugu suše i niskih podzemnih voda.
Kako suša u Evropi utiče na poljoprivredni sektor?
Tokom suše 2022. godine Francuska je bila teško pogođena, jer je 100 sela ostalo bez pijaće vode. Zima je bila malo bolja, nakon što je Francuska zabiljeležila najsuvlju zimu od 1959.
“Situacija je ozbiljnija nego u isto vreme prošle godine i zaostajemo dva mjeseca za dopunom podzemnih voda”, upozorio je francuski ministar ekološke tranzicije Kristof Beču.
Na Međunarodnom poljoprivrednom sajmu ove godine, francuski predsjednik Emanuel Makron najavio je kraj “izobilja” vode.
Meteo-Francuska na svom Twitter nalogu
Od francuskog poljoprivrednog sektora, koji ljeti čini do 80 odsto potrošnje vode, a odgovoran je za 20 odsto emisije ugljenika u zemlji, zatraženo je da smanji potrošnju vode za polovinu.
“Nacija treba da uradi u pogledu vode kao što je urađeno na polju energetike, što je oblik plana trjezvenosti. To znači da svi moramo — građani, industrijalci, službe, lokalne vlasti, poljoprivrednici — da obratimo pažnju na taj resurs koji postaje rijedak”, rekao je Makron.
Iako manje alarmirani od Francuske, Luksemburg takođe počinje da brine o vodi, jer su 22. februara padavine za mjesec dana za 97 odsto ispod prosječne stope.
Magali Bernard, zamjenik šefa luksemburške Uprave za upravljanje vodama rekao je: “Februar je generalno kišni mjesec kada se dešava posebno visoka dopuna podzemnih voda. Dakle, zabrinuti smo i nadamo se da će uskoro biti efektivnih padavina i da će nastaviti tako do aprila.”
U drugim djelovima Evrope, britanska Nacionalna grupa za sušu upozorila je ove zime da je zemlja “jednu suvu čaroliju daleko od povratka u stanje suše”.
Početkom februara ukupan kapacitet rezervoara u zemlji bio je 88 odsto, u odnosu na 49 odsto na kraju septembra 2022. Međutim, 63 odsto rijeka je ispod normalnog nivoa za ovo doba godine.
Veći dio zemlje sada je van sušnog stanja, ali dva regiona, Istočna Anglija i Devon, i Kornvol i ostrva Sili i dalje su u statusu suše, dok se ostatak zemlje uglavnom “oporavlja”.
Međutim, u Velikoj Britaniji, gdje su neki supermarketi ove zime redukovali svježe proizvode zbog promjenljivih uslova uzgoja u Evropi, sniženi vodostaji ostavili su poljoprivredni sektor u stanju pripravnosti zbog velike suše u narednom ljetu.
Međutim, za Irsku stvari izgledaju strašno. Evropska opservatorija za sušu, koristeći slike Kopernikusa, otkrila je da su velike oblasti u zemlji u stanju pripravnosti i upozoravajućim uslovima za sušu.
Februarska suša u Evropi uglavnom zbog smanjenih sniježnih padavina u Alpima
Ove godine Alpi su dobili manje od polovine uobičajenog sniježnog pokrivača za ovo doba godine. To je imalo uticaja i izvan skijališta koja se bore za opstanak. Djelujući kao vodeni tornjevi za četiri glavna evropska riječna basena, sniježne padavine u Alpima obezbjeđuju do 90 odsto vode za Evropu.
Kako se sniježne padavine u Alpima smanjuju, otapanje vode u rijekama i jezerima opada, što rezultira nižim vodostajima širom Evrope tokom zime i proljeća, što dovodi do pogoršanja suše.
Evropa, koja je istorijski bila kontinent bogat vodom, možda će se pomiriti sa nedostatkom vode mnogo bržim tempom nego što se ranije očekivalo. Dok klimatske promjene rezultiraju manjim sniježnim padavinama u planinama, to ima katastrofalne efekte za ostatak kontinenta. Potreba za dopunjavanje nivoa podzemnih voda je neminovna i ne može se obaviti bez ponovne provjere poljoprivrednih procesa koji trenutno postoje.
Prir. N.B.
Izvor: www.impakter.com
