Vlada Crne Gore je na 30. sjednici usvojila informaciju o aktivnostima za realizaciju projekata iz oblasti energetske efikasnosti za period od oktobra 2020. do juna 2021. godine.
Nastavak projekta Energetska efikasnost u Crnoj Gori
Vlada Crne Gore je dobila zajam od Međunarodne banke za obnovu i razvoj (IBRD) za nastavak realizacije projekta Energetska efikasnost u Crnoj Gori, kroz fazu dva.
-U okviru prve faze projekta (MEEP 1), koja se završila u martu 2018. godine, energetski je unaprijeđeno 25 javnih objekata (9 obrazovnih i 16 zdravstvenih). Implementacija druge faze projekta (MEEP 2) je započela 1. septembra 2018. godine, a planirana je da traje do 31. decemba 2023. godine. Vrijednost budžeta projekta je 6 miliona eura. U okviru MEEP 2, planirane su sledeće aktivnosti: unaprjeđenje energetskih karakteristika 15 objekata zdravstvenog sistema, uspostavljanje monitoring sistema za praćenje nivoa komfora u zdravstvenim objektima, kroz praćenje potrošnje energenata i vode, i kreiranje održivog sistema finansiranja projekata energetske efikasnosti u javnom sektoru – piše u Vadinom dokumentu.
Kako se navodi, održivi sistem finansiranja, omogućiće da se nakon realizacije druge faze projekta, radovi na primjeni mjera energetske efikasnosti u ostalim zdravstvenim objektima, finansiraju iz ušteda ostvarenih u adaptiranim zdravstvenim objektima.
Program energetske efikasnosti u javnim zgradama (EEPPB) realizuje se u dvije faze, po osnovu ugovora o kreditu i finansijskom doprinosu, potpisanim sa KfW bankom, u iznosu od 13,44 miliona + 22,274 miliona eura.
Prva faza je realizovana u periodu januar 2012. godine – decembar 2015. godine, u okviru koje je rekonstruisano i adaptirano 20 osnovnih i srednjih škola i jednog studentskog doma, sa ciljem unaprjeđenja energetske efikasnosti i poboljšanja uslova za boravak i rad korisnika. Ukupna vrijednost uloženih sredstava u objekte iz faze I, uključujući i konsultantske usluge, iznosila je 15,2 miliona eura, pri čemu su nedostajuća sredstva obezbijeđena iz kredita za fazu II.
Drugom fazom ,,Programa energetske efikasnosti u javnim zgradama” obuhvaćena je primjena mjera energetske efikasnosti u odabranim obrazovnim i socijalnim ustanovama i administrativnim objektima. Implementacija druge faze je započela u januaru 2015. godine.
Potrošnja energije
-Cilj programa je unaprjeđenje energetskih karakteristika objekta, kako bi se obezbijedila potrošnja energije od najviše 150 kWh/m² za objekte na sjeveru, 125 kWh/m² za objekte u centralnoj zoni i 100 kWh/m² za objekte na jugu Crne Gore. Ciljna grupa programa su učenici, nastavno i ostalo osoblje u obrazovnim ustanovama, zaposleni u administrativnim objektima i korisnici i zaposleno osoblje u socijalnim ustanovama – dodaje se u dokumentu Vlade.
Osim navedenog, kako se navodi, drugom fazom su obuhvaćene i aktivnosti na: uspostavljanju sistema energetskog menadžmenta u objektima koji su obuhvaćeni EEPPB programom; uspostavljanju centralnog informacionog sistema za monitoring potrošnje energije i vode u javnom sektoru; izradi nacionalnog inventara zgrada i nabavci softvera za proračun energetskih karakteristika zgrada, kao i energetski pregledi i sertifikovanje objekata nakon njihove rekonstrukcije.
U aprilu 2019. godine, potpisan je ugovor za izradu softvera za proračun energetskih karakteristika zgrada, nakon čega će biti omogućeno izdavanje energetskih sertifikata za zgrade, što je i jedna od obaveza predviđena Zakonom o efikasnom korišćenju energije.
-Završena je i izrada nacionalnog inventara zgrada, koji služi kao osnova za određivanje pojedinih parametara koji su potrebni za razvoj pomenutog softvera. Trenutna verzija softvera je objavljena na stranici www.meec.me. Planirano je da finalna verzija softvera bude objavljena do kraja septembra 2021.godine – piše u Vladinom dokumentu.
Preliminarni rezultati programa pokazuju da su ciljevi programa ispunjeni. Ukupne uštede u energiji ostvarene na objektima iz faza I i II iznose 15.090.622 kWh, što predstavlja u prosjeku smanjenje u potrošnji energije od 59% u odnosu na period prije rekonstrukcije.
-Prosječna specifična potrošnja nakon rekonstrukcije iznosi 92 kWh/m² god, dok je specifična potrošnja prije rekonstrukcije iznosila 239kWh/m² god. Period povrata investicije je u prosjeku 18 godina, odnosno 10,7 godina za 27 objekata, dok je za sedam objekta period povrata veći od 20 godina. Navedeno se odnosi na objekte bez centralnog sistema grijanja, objekte koji su koristili ugalj i sl. Smanjenje emisije CO2 iznosi 6502 t/godišnje – kazali su iz Vade.
Razvoj tržišta efikasnih sistema za grijanje i hlađenje
U decembru 2020.godine, Ministarstvo kapitalnih investicija je finalizovalo realizaciju treće faze programa „Energetski efikasan dom“ čiji je cilj, između ostalog, smanjenje troškova grijanja i povećanje komfora u domaćinstvima, ostvarivanje značajnog smanjenja emisija CO2, kao i razvoj tržišta efikasnih sistema za grijanje i hlađenje u Crnoj Gori.
-Program podrazumijeva atraktivan i održivi finansijski mehanizam u cilju primjene mjera energetske efikasnosti u domaćinstvima. Realizacija treće faze programa „Energetski efikasan dom” je počela, 20. oktobra 2020. godine, nakon sprovođenja tenderske procedure izbora kvalifikovanih izvođača radova i procedure izbora banaka. Za realizaciju ove faze programa obezbijeđena su sredstva iz budžeta Crne Gore u iznosu od 200.000 eura za subvencionisanje kamata i naknada za obradu kredita za domaćinstva u Crnoj Gori, namijenjenih za: kupovinu i ugradnju sistema za grijanje na moderne oblike biomase (pelet, briket), kupovinu i ugradnju visokoefikasnih toplotnih pumpi za grijanje objekta, kupovinu i ugradnju multisplit sistema za grijanje/hlađenje objekta i ugradnju termoizolacije na fasadi stambenog objekta – pojasnili su iz Vlade.
U okviru Programa, građani su bili u prilici da apliciraju za beskamatne kredite do maksimalnog iznosa do 10.000 eura, sa periodom otplate do šest godina, za sprovođenje prethodno navedenih mjera energetske efikasnosti u svojim domaćinstvima.
Prir. M.L.
Foto ilustracija: Aeroseal
