Svjetski dan nauke, koji se obilježava svakog 10. novembra, naglašava značajnu ulogu nauke u društvu i potrebu da se šira javnost uključi u debate o novim naučnim pitanjima. Takođe naglašava važnost i relevantnost nauke u našem svakodnevnom životu.
Njegov puni naziv je Svjetski dan nauke za mir i razvoj i ovo vam govori više o njegovoj misiji da pomogne u uspostavljanju saradnje između naučnika koji žive na mjestima koja su u sukobu. Ili prema njihovim riječima:
„Pošto nijedna zemlja ne može sama da postigne održivi razvoj, međunarodna naučna saradnja doprinosi, ne samo naučnim saznanjima već i izgradnji mira.”
Svjetski dan nauke za mir i razvoj ima za cilj da obezbijedi da građani budu informisani o razvoju nauke. Takođe naglašava ulogu koju naučnici imaju u širenju našeg razumijevanja izuzetne, krhke planete koju nazivamo domom i u tome da naša društva učinimo održivijim.
Dan nudi priliku da se mobilišu svi akteri oko teme nauke za mir i razvoj – od državnih službenika preko medija do učenika.
Tema Svjetskog dana nauke 2022. je „Budućnost nauke, tehnologije i inovacija: uticaji na obrazovanje, vještine i rad“.
„Potrebno nam je više osnovnih nauka da bismo postigli Agendu 2030. i njenih 17 ciljeva održivog razvoja“, primijetila je Generalna skupština Ujedinjenih nacija u decembru 2021. Istina je da udio domaćih troškova istraživanja posvećenih osnovnim naukama uveliko varira od zemlje do zemlje. Prema podacima UNESCO-ovog Izvještaja o nauci za 2021. za 86 zemalja, neke posvećuju manje od 10% svojih troškova istraživanja osnovnim naukama, a druge više od 30%.
Posjedovanje kapaciteta u osnovnim naukama je u interesu i razvijenih zemalja i zemalja u razvoju, s obzirom na potencijal za aplikacije za podsticanje održivog razvoja i podizanje životnog standarda.
Kako je nastao Svjetski dan nauke za mir i razvoj?
Organizacija fokusiranog događaja u vezi sa posvećenošću nauci i društvu bio je jedan od pozitivnih ishoda Svjetske konferencije o nauci 1999. godine u Budimpešti. Smatralo se da je to prilika da se svake godine reafirmiše posvećenost postizanju ciljeva proklamovanih u Deklaraciji o nauci i korišćenju naučnog znanja i da se prate preporuke Naučne agende: Okvir za akciju.
UNESCO to takođe vidi kao priliku da orijentiše proširenu naučnu zajednicu (uključujući vladine aktere) oko zajedničkih ciljeva i vrijednosti, poput mira u svijetu i iskorjenjivanja siromaštva. Nadamo se da će, bližim usklađivanjem nauke sa društvenim ciljevima, naučnici biti osnaženi da rade zajedno za dobrobit svih.
Obrazloženje obilježavanja Svjetskog dana nauke za mir i razvoj ima svoje korijene u važnosti uloge nauke i naučnika za održiva društva i u potrebi da se građani informišu i uključe u nauku. U tom smislu, Svjetski dan nauke za mir i razvoj pruža priliku da se široj javnosti pokaže značaj nauke u njihovim životima i da se uključi u diskusiju. Takav poduhvat takođe donosi jedinstvenu perspektivu globalnoj potrazi za mirom i razvojem.
Prvi Svjetski dan nauke za mir i razvoj obilježen je širom svijeta 10. novembra 2002. godine pod pokroviteljstvom UNESCO-a. U proslavi su učestvovali brojni partneri, kao što su vladine, međuvladine i nevladine organizacije, UNESCO nacionalne komisije, naučne i istraživačke institucije, profesionalna udruženja, mediji, nastavnici prirodnih nauka i škole.
Na samom kraju ciljevi Svjetskog dana nauke su podići svijest o tome kako nauka može doprinijeti mirnijoj i održivijoj globalnoj zajednici, da se zalaže za transnacionalnu naučnu zajednicu, obnavljanje interesovanja za nauku i tehnologiju, posebno kao način za dobrobit društva i skrenuti pažnju na izazove sa kojima se suočava naučna zajednica, u svim djelovima svijeta.
Prir. N.B.
Izvor: www.un.org
