Vlada Crne Gore utvrdila je Predlog osnove za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnog sporazuma sa Evropskom unijom o pristupanju finansijskom instrumentu EU LIFE program 2021-2027. Ujedno, prihvaćen je tekst Sporazuma koji bi trebalo da omogući Crnoj Gori pristup sredstvima za projekte iz oblasti zaštite životne sredine i klimatskih akcija.
Pristupanje LIFE programu omogućava značajnu finansijsku podršku za inovativne projekte, doprinosi realizaciji ciljeva održivog razvoja i klimatskih ciljeva države, te pruža priliku za integraciju u evropske i međunarodne tokove u oblasti zaštite životne sredine. Prema Nacrtu, Sporazum se primjenjuje od 1. januara 2025. godine i ostaje na snazi dok se ne završe svi projekti koji se finansiraju iz LIFE programa, uključujući aktivnosti zaštite finansijskih interesa EU i ispunjenje svih finansijskih obaveza koje proizilaze iz Sporazuma.
Program LIFE, koji djeluje od 1992. godine, do sada je sufinansirao oko 4600 projekata širom EU, sa ukupnim doprinosom od približno 6,5 milijardi eura. Trenutni programski period 2021-2027 vrijedan je 5,4 milijarde eura i podijeljen je na dva ključna područja:
- Zaštita životne sredine:
- Priroda i biodiverzitet
- Cirkularna ekonomija i kvalitet života
- Djelovanje u oblasti klime:
- Mitigacija i adaptacija na klimatske promjene
- Tranzicija ka čistoj energiji
Program pruža različite vrste bespovratnih sredstava, uključujući projekte standardnih djelovanja (SAP), strateške projekte za prirodu (SNAP), strateške integrirane projekte (SIP), projekte tehničke pomoći (TAP), te djelovanja koordinacije i potpore (CSA).
Stopa sufinansiranja LIFE projekata iznosi do 60% prihvatljivih troškova, dok za prioritetne vrste iz potprograma Priroda i biodiverzitet može dostići i 75%. Potprogram Tranzicija ka čistoj energiji može se sufinansirati do 95% ukupnih troškova. Prosječno trajanje projekata je od 3 do 5 godina, uz maksimalno trajanje do 10 godina.
Pored država članica EU, pravo učešća u LIFE programu imaju i Island, Moldavija, Sjeverna Makedonija i Ukrajina. Države koje su trenutno u procesu pregovaranja o pristupanju programu su Albanija, Andora, Izrael, Turska i Farska ostrva.
